Najważniejsze cechy ujeżdżonego konia i kolejność pracy nad nimi są określone w skali szkoleniowej. Każdy koń wierzchowy powinien spełniać kryteria skali wyszkolenia, aby mógł harmonijnie, posłusznie i bez przymusu reagować na pomoce jeźdźca, niezależnie od tego, w jakiej dyscyplinie ma być użytkowany. Celem treningu konia jest osiągnięcie jego przepuszczalności, która powinna polepszać się w miarę zaawansowania w treningu i opanowywania kolejnych stopni skali szkoleniowej. W całym procesie szkolenia konia można wyróżnić 6 etapów, które wzajemnie się przenikają i przeplatają w miarę, jak postępuje trening. Każdy kolejny punkt sześciostopniowej skali jest zależny od pozostałych, nie jest zatem możliwe wyodrębnienie jednej tylko cechy i pracowanie nad nią, w oderwaniu od pozostałych.

Trening konia możemy podzielić na trzy etapy:

Etap I – faza przyzwyczajania, w której pracujemy głównie nad regularnością chodów, czyli taktem oraz nad rozluźnieniem konia.
Etap II – rozwój siły pchającą jego zadu poprzez pracę nad prawidłowym kontaktem oraz impulsem.
Etap III – ma na celu rozwój siły nośnej zadu poprzez doskonalenie wyprostowania konia oraz osiągnięcie efektu końcowego, jakim jest zebranie.

Należy pamiętać, że szkolenie konia jest procesem ciągłym, bez wyznaczonej „mety” – zawsze zebranie może być jeszcze lepsze, zawsze można jeszcze poprawić przepuszczalność czy uczynić kontakt jeszcze lżejszym.

TAKT

Takt jest jednym z najważniejszych elementów treningu ujeżdżeniowego na każdym jego etapie – zarówno w pracy z młodym, dopiero rozpoczynającym trening koniem, jak i z koniem będącym w zaawansowanym treningu ujeżdżeniowym. Żaden, nawet najpiękniej pokazany element wykonany na czworoboku konkursowym nie powinien zostać oceniony wysoko, jeżeli zabrakło w nim regularności. Pierwsza ocena ogólna w arkuszu sędziowskim to ocena chodów, ich swobody i regularności. Warto więc poświęcić dużo pracy nad regularnością ruchu konia, którego trenujemy. Czytaj dalej: skala szkoleniowa – takt.

ROZLUŹNIENIE

Pod pojęciem tym kryje się zarówno fizyczne rozluźnienie mięśni czyli wyeliminowanie ich zbędnego napięcia, a także – co jest równie ważne – rozluźnienie psychiczne konia pozwalające mu osiągnąć stan wewnętrznego spokoju i zadowolenia.

Dlaczego rozluźnienie konia jest absolutnie niezbędnym aspektem treningu konia, nie tylko ujezdżeniowego? Należy zawsze pamiętać, że głównym czynnikiem powodującym napięcie (fizyczne i psychiczne) u konia jest jeździec. Koń większą część doby spędza spokojny i rozluźniony, skoro nasza obecność na jego grzbiecie mu ten spokój odbiera jest to najlepszy znak, że należy jak najszybciej mu ten stan przywrócić. Czytaj dalej: skala szkoleniowa – rozluźnienie.

KONTAKT

Kontakt jest to stałe, miękkie i elastyczne połączenie pomiędzy ręką jeźdźca a pyskiem konia. Powinien on być utrzymany zarówno w zatrzymaniu, jak i we wszystkich chodach oraz elementach ujeżdżeniowych.

Prawidłowy kontakt powinien być czymś, co jeździec otrzymuje od konia w efekcie energicznego wyjeżdżania go od zadu do przodu przy zachowaniu taktu i rozluźnienia. Jest to możliwe jedynie wtedy, kiedy niezależna od reszty ciała jeźdźca ręka miękko podąża za naturalnym ruchem głowy konia w każdym chodzie. Tę umiejętność powinien wyrobić w sobie każdy jeździec, zanim zacznie oczekiwać od konia prawidłowego kontaktu. Czytaj dalej: skala szkoleniowa – kontakt.

IMPULS

Koń został stworzony do ruchu. Urodził się, żeby czerpać radość z ruchu do przodu, jest to część jego natury. Myślę, że każdemu z łatwością przyjdzie przywołanie w wyobraźni konia radośnie galopującego czy dostojnie kłusującego na swobodzie. Dlaczego zatem tak rzadko (szczególnie na niższym poziomie wyszkolenia) możemy tę radość ruchu dostrzec u konia pracującego pod jeźdźcem? Czytaj dalej: skala szkoleniowa – impuls.

PROSTOWANIE

Koń jest wyprostowany, jeżeli zad kryje ślady przodu, tzn. jeżeli w ruchu po linii prostej i po łukach, a także w zatrzymaniu i cofaniu oś podłużna konia pokrywa się z linią śladu, a ciężar jest rozłożony równomiernie na cztery kończyny konia.

Konie z natury nie są proste. Każdy z nich ma stronę „wklęsłą” (najczęściej prawą) i „wypukłą” (najczęściej lewą). Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić przyczyny naturalnego skrzywienia konia, najpopularniejsza z nich odnosi się do ułożenia płodu źrebięcia w łonie matki, inna łączy je z wpływem wrodzonych uwarunkowań związanych z różnicą między półkulami mózgu, porównywanymi do ludzkiej prawo~ i leworęczności. Prawidłowy trening poprzez gimnastykowanie konia na obydwie strony prowadzi do wyeliminowania tych różnic. Czytaj dalej: skala szkoleniowa – prostowanie.

ZEBRANIE

Na początek definicja zebrania. Przez zebranie rozumiemy postawę konia uzyskaną przez taki rozwój siły nośnej, że poprzez zwiększone ugięcie wszystkich stawów kończyn tylnych łączny ciężar konia i jeźdźca przesuwa się bardziej w tył. Kończyny przednie zostają odciążone, a ich ruch staje się swobodniejszy. W tym samym stopniu obciążone kończyny tylne wkraczają głębiej pod środek ciężkości, przez co długość kroków stępa, kłusa i skoków galopu stają się krótsze, bez utraty pilności i aktywności. Na skutek silniejszego zginania stawów zadu, koń przyjmuje wyższą postawę szyi. W pełni zachowany impuls w kłusie i galopie powoduje, że ruch staje się bardziej wyniosły. („Akademia jeździecka” W. Pruchniewicz). Czytaj dalej: skala szkoleniowa – zebranie.

Zobacz także:

Trening ujeżdżeniowy jeźdźców i koni Poznań.