Takt jest jednym z najważniejszych elementów treningu ujeżdżeniowego na każdym jego etapie – zarówno w pracy z młodym, dopiero rozpoczynającym trening koniem, jak i z koniem będącym w zaawansowanym treningu ujeżdżeniowym. Żaden, nawet najpiękniej pokazany element wykonany na czworoboku konkursowym nie powinien zostać oceniony wysoko, jeżeli zabrakło w nim regularności. Pierwsza ocena ogólna w arkuszu sędziowskim to ocena chodów, ich swobody i regularności. Warto więc poświęcić dużo pracy nad regularnością ruchu konia, którego trenujemy.
Takt jest to czasowa i przestrzenna regularność danego chodu. Oznacza to, że wszystkie kroki konia w danej odmianie chodu (np. w kłusie roboczym, galopie zebranym) powinny być takiej samej długości, stawiane w takich samych odstępach czasu oraz podobne do siebie. Prawidłowo wyszkolony koń wykonując przejścia w obrębie danego chodu (np. z kłusa zebranego do kłusa pośredniego) powinien zachować takie same odstępy czasu między krokami, a zmianie powinna ulec wyłącznie ich długość.
Dużym ułatwieniem pracy nad taktem jest naturalne wyczucie rytmu u jeźdźca, które umożliwia mu natychmiastowe wychwycenie i skorygowanie nawet drobnych nieregularności w ruchu konia. Podczas nauki gry na instrumentach muzycznych pomocne okazuje się urządzenie służące do podawania tempa utworu, zwane taktomierzem lub metronomem. Jeździec powinien podczas jazdy stale słuchać swojego „wewnętrznego taktomierza”, za pomocą którego wyznacza koniowi takt, którym winien się poruszać.
Warto wspomnieć o właściwym tempie poruszania się konia. Jest to cecha indywidualna dla każdego wierzchowca – każdy koń ma inne, optymalne dla siebie tempo wykonywania danego chodu, w którym może poruszać się harmonijnie i w rozluźnieniu. Sporego doświadczenia jeździeckiego potrzeba, aby jeździec potrafił wyczuć to optymalne, nieco inne dla każdego konia tempo, wielu jeźdźców błędnie rozumiejąc pojęcie impulsu „gna” swoje konie naprzód, odbierając im możliwość odnalezienia właściwej równowagi w ruchu pod jeźdźcem, część jeźdźców natomiast chcąc poruszać się chodem zebranym po prostu zwalnia konia do wygodnego dla siebie tempa mającego więcej wspólnego ze spacerem, niż z zebraniem.

Anna Wieczorkiewicz i Nigeria (2016r.)

Wyróżniamy trzy podstawowe chody konia: stęp, kłus i galop, takt jest nieodłącznym elementem każdego z nich. Aby móc pracować nad regularnością i „czystością” ruchu konia, jeździec musi zdawać sobie sprawę z kolejności stawiania kończyn w każdym chodzie.
Każdy jeździec oprócz ciągłej pracy nad swoim dosiadem powinien poświęcić dużo czasu na zrozumienie i wyrobienie wyczucia chodów konia.
Stęp – jest czterotaktowym chodem kroczącym, bez fazy zawieszenia kończyn w powietrzu (bez „fazy lotu”). Kończyny stawianie niezależnie od siebie w ośmiu różnych fazach, w następującej kolejności: prawa tylna, prawa przednia, lewa tylna, lewa przednia. Kroki powinny być jednakowej długości i być stawiane w takich samych odstępach czasowych.
W załączniku do regulaminu ujeżdżenia zawierającym zakres ruchów objętych programami ujeżdżeniowymi poszczególnych klas odnajdziemy następujące odmiany stępa: swobodny, pośredni (kl. L – P), wyciągnięty (od kl. N) oraz zebrany (od kl. C). Warto zwrócić uwagę, że nie ma stępa roboczego!
Zazwyczaj jeźdźcy nie poświęcają dostatecznie wiele czasu na stęp podczas treningu, z reguły stęp jest traktowany jako odpoczynek po pracy w pozostałych chodach. Dla wielu jeźdźców stęp jest po prostu nudny. Jest to błąd, ponieważ stęp jest jednym z trudniejszych chodów, głównie z uwagi na brak w nim „fazy lotu”. W stępie bardzo łatwo o nieregularność, np. inochód, nierównej długości kroki, czy też inne błędy, takie jak „powłóczenie” nogami czy spieszenie. Należy pamiętać, że raz nabyte nieregularności z stępie bardzo trudno jest później skorygować. Poza tym w arkuszach sędziowskich na zawodach w ocenianiu stępa często stosuje się współczynnik 2, warto więc poświęcić więcej uwagi pracy w stępie.
Kłus – jest dwutaktowym, dynamicznym chodem składającym się z czterech faz. Kończyny poruszają się na przemian po przekątnej, a w międzyczasie występuje faza zawieszenia („lotu”). Kłus ma dobry takt wtedy, kiedy każdy krok jest podobny, każdy ma ten sam rytm i każdy jest tej samej długości. Takt powinien być utrzymywany w jeździe na linii prostej, na łukach oraz w przejściach.
Wyróżniamy następujące odmiany kłusa: kłus roboczy (kl L-P), kłus zebrany, pośredni oraz wyciągnięty (od kl. N).
Błędy taktu w kłusie bardzo często wynikają z błędnego dosiadu jeźdźca i niewłaściwie stosowanych lub rozumianych pomocy i mogą przybierać formy od drobnych nieregularności (dłuższy wykrok jedną kończyną) aż do skrajności w postaci tzw. „ kulawizny od ręki” , która polega na tym, że koń pod jeźdźcem porusza się sprawiając wrażenie kulawego, taki koń bez jeźdźca porusza się normalnie. Podczas zawodów koń prezentujący „kulawiznę od ręki” powinien zostać wyeliminowany, bez względu na ewentualne orzeczenie lekarza weterynarii, że koń jest zdrowy.
Niektóre konie z natury obdarzone są regularnym kłusem, u innych należy tę regularność wypracować. Do pracy nad taktem szczególnie dobrze nadają się długie proste odcinki w terenie, a także praca na drążkach i cavaletti.
Galop – jest trzytaktowym, dynamicznym chodem, z fazą zawieszenia. Składa się z sześciu faz. Koń może galopować z lewej lub z prawej nogi. W galopie z prawej nogi po fazie zawieszenia koń stawia lewą tylną nogę, następnie jednocześnie prawą tylną i lewą przednią. Potem koń podnosi lewą tylną nogę i stawia na ziemi prowadzącą prawą przednią nogę. Następnie przekątna para kończyn, tj. prawa tylna i lewa przednia jest podnoszona, po czym koń podnosi również prawą przednią kończynę i następuje faza zawieszenia. Skoki galopu (foule) powinny być wyraźne, tej samej długości i wykonywane w tym samym rytmie. Bardzo ważne jest, żeby jeździec chcący trenować konie zdawał sobie sprawę z kolejności faz galopu i umiał wyczuć i skorygować pojawiające się nieregularności tego chodu. Częstym błędem taktu jest czterotakt pojawiający się najczęściej wtedy, kiedy jeździec zbyt wcześnie lub nieumiejętnie wymaga od konia galopu zebranego, piruetu czy lotnych zmian nogi. Należy pamiętać, że wszelkie zmiany tempa powinny być wykonywane przy utrzymaniu zaangażowanego zadu.

Wyróżniamy galop roboczy (kl. L-P), galop zebrany, pośredni (od kl. N) i galop wyciągnięty (od kl. C).

Anna Wieczorkiewicz i Begin – 2010 r.

Najczęstsze przyczyny błędów taktu:
– brak równowagi u świeżo zajeżdżonego konia
– nieprawidłowy, krzywy dosiad – jeździec o asymetrycznym dosiadzie, przesadzony na jedną stronę, bez równowagi zawsze będzie negatywnie wpływał na regularność ruchu konia
– niewłaściwe stosowanie pomocy jeździeckich – niesymetryczne używanie łydek, działanie jedną ręką mocniej, niż drugą, nadużywanie wodzy w stosunku do pomocy popędzających
– zbyt wczesne lub nieumiejętne rozpoczęcie pracy nad chodami zebranymi i wyciągniętymi – niewłaściwe pojmowanie impulsu i dążności do ruchu naprzód
– naturalne predyspozycje konia – bywają konie o naturalnie regularnym ruchu, bywają też takie, które same z siebie nie prezentują taktu, jednak prawidłowym treningiem zazwyczaj udaje się wypracować prawidłowy takt nawet u koni bez naturalnych zdolności w tym zakresie
– brak rozluźnienia konia – koń spięty, usztywniony, nieakceptujący pomocy jeźdźca bardzo często porusza się nieregularnie

Ćwiczenia poprawiające takt:
– jazda w terenie długimi ścieżkami równym tempem w kłusie i galopie
– praca na drążkach i cavaletti w kłusie i galopie
– praca nad rozluźnieniem konia (www.DressageDreams.pl)