Od najdawniejszych czasów człowiek na wiele sposobów wykorzystuje siłę, szybkość, zwinność i inteligencję koni, które oswoił i zaprzągł do pracy. Na polu bitwy zwierzęta te zmieniały nasze życie i bieg historii, ciągnąc pług lub wóz albo obracając kołowrót zrewolucjonizowały pracę swoich właścicieli i przyczyniły się do rozwoju mechanizacji, dzięki nim zwiększyła się ruchliwość ludzi, który zaczęli pokonywać większe dystanse w krótszym czasie, co przyniosło rozwój komunikacji i handlu; koń umożliwił sprawne podróżowanie oraz transportowanie ciężarów. Do dziś moc silnika samochodowego mierzymy w porównywalnych jednostkach konia mechanicznego. Naturalny wdzięk i gracja koni sprawiły, że zwierzęta te przez wieki dostarczały ludziom rozrywki, każda niemal kultura posiada tradycyjny sport związany z końmi, począwszy od starożytnych wyścigów rydwanów, przez tybetańskie i japońskie konne zawody łucznicze, berberyjskie fantazje, aż po współczesny sport konny, cieszący się wzrastającym wciąż zainteresowaniem i obejmujący nie tylko najbardziej popularne dyscypliny, ale również wyścigi narciarzy ciągniętych przez konie, polo, wyścigi wozów z żywnością, rodeo i wiele wiele innych.
Udowodniono, że ewolucja konia trwała co najmniej 33 miliony lat. Przez cały ten czas dwa bezwzględne prawa natury determinowały kierunki doskonalenia się organizmu. Obydwa wynikały z faktu, że zarówno przodkowie konia, jak i konie w czasach niezbyt odległych, musiały unikać ataku drapieżnika, dla którego były potencjalnym pokarmem. Jeden kierunek to stała kontrola środowiska, drugi- doskonalenie układu ruchu. Ten drugi kierunek adaptacji doprowadził do redukcji palców, wytworzenia kopyta w swoistej budowie i czynności, zgrupowania mięśni głównie w obrębie kończyny tylnej, napędowej oraz wytworzenia niespotykanej adaptacji wszystkich komórek organizmu do funkcjonowania w bardzo silnym zakwaszeniu. [1]
Podczas tak długotrwałej ewolucji nastąpiło również wiele zmian psychicznych. Wśród zwierząt gospodarskich szczególnie koń jest zwierzęciem aktywnym ruchowo, posiadającym silnie rozwinięty instynkt ruchu, swobody, wolności, poznawania środowiska, a także zabawy. Inne zwierzęta używane jako pociągowe są ociężałe, do ruchu trzeba je niejednokrotnie zmuszać (np. osły, woły, a także słonie i wielbłądy). Człowiek w porównaniu z koniem uważany jest za skrajnego domatora, koń zaś to skrajny włóczęga. Wystarczy wspomnieć, że nowo narodzone źrebię przede wszystkim próbuje wstać, a dopiero później zaczyna szukać u matki pokarmu. Ograniczenie koniowi możliwości ruchu prowadzi do dysfunkcji wszystkich układów i poszczególnych narządów, prowadzi do ogromnego zubożenia zarówno cech fizycznych, jak i psychicznych (taki osobnik staje się albo pasywny, apatyczny, albo nadmiar energii rozładowują poprzez różne formy „robienia człowiekowi na złość” [2]
Dzięki specyficznym cechom przede wszystkim anatomicznym oraz fizjologicznym doskonalonym przez człowieka poprzez pracę hodowlaną a także przez właściwy trening, to właśnie koń został „wybrany” na tego, który będzie człowiekowi służył. Koń jest zwierzęciem posiadającym wybitne predyspozycje do ruchu, znacznie przekraczające możliwości wysiłkowe i adaptacyjne innych gatunków zwierząt. Porównując, w stosunku do wartości spoczynkowych, wzrost ilości tlenu pobieranego podczas wysiłku stwierdzamy, że u szczura wartość ta wzrasta przeciętnie 15-krotnie, u psa i człowieka – 10-12 razy, u konia natomiast 35 razy i więcej. Minimalny koszt transportu 1 kg ciała podczas biegu konia na dystansie 1 km stanowi 1/10 tego, co zużyłby szczur. Wartość tętna podczas wysiłku może u psa i człowieka wzrosnąć maksimum 3-5 razy, u konia natomiast 6-7 razy. [3]
Podczas spoczynku środowisko wewnętrzne organizmu konia znajduje się w stanie równowagi kwasowo – zasadowej oraz wodno – elektrolitowej. Wysiłek tę homeostazę zaburza- wzrasta zapotrzebowanie organizmu na tlen oraz substraty energetyczne, przed wszystkim glukozę i lotne kwasy tłuszczowe, których przemiany biochemiczne prowadzą do powstawania adenozynotrójfosforanu, czyli ATP. Krótkotrwałe naruszenie równowagi czynnościowej jest tolerowane przez ustrój, który jednak dysponuje różnymi możliwościami obrony przed tymi zmianami. Żeby pokryć wzrastające zapotrzebowanie na tlen zwiększa się ilość jego pobierania oraz prędkość i sprawność jego rozprowadzania po organizmie i dostarczania komórkom pracujących mięśni. W miarę trwania wysiłku procesy te jednak okazują się niewystarczające. Wzrasta temperatura wewnętrzna ciała, zakwaszenie organizmu, odwodnienie, poziom glukozy we krwi spada. Są to objawy zmęczenia. Po zakończeniu wysiłku równowaga kwasowo – zasadowa i wodno – elektrolitowa zostaje przywrócona, następuje odbudowa glikogenu, trójglicerydów, ATP i enzymów.
Koń jest zwierzęciem posiadającym wybitne predyspozycje do wysiłku fizycznego. Wskutek treningu zachodzi w jego organizmie szereg zmian adaptujących ustrój do coraz większych obciążeń treningowych. Poprzez właściwie dozowane obciążenia treningowe człowiek ma możliwość rozwijać wrodzone cechy konia. U osobnika wytrenowanego następuje dostosowanie się oraz udoskonalenie czynności układu krwionośnego – objawia się to m.in. zwiększeniem ilości erytrocytów, wzrostem zawartości hemoglobiny we krwi, poprawą sprawności uwalniania erytrocytów ze śledziony, oddechowego – m.in. zwiększa się pojemność płuc. Pod wpływem treningu zachodzą w mięśniach zmiany anatomiczno- histologiczne, podnosi się ich wydolność czynnościowa objawiająca się zwiększeniem siły mięśnia oraz zdolność wykonywania dłuższej pracy bez objawów zmęczenia. Zwiększa się ukrwienie mięśni oraz ich masa. W mięśniu trenowanym można również zaobserwować wzmożoną przemianę materii. Usprawnieniu ulegają również mechanizmy termoregulacji. Nie bez korzystnych zmian pozostają także inne układy i narządy organizmu.
Ponadto należy podkreślić, że każdy koń, nawet w obrębie tego samego typu użytkowego, rasy i grupy wiekowej, reprezentuje pewną fizjologiczną i psychologiczną indywidualność, która w całokształcie treningu i postępowania z nim powinna być uwzględniona. To zróżnicowanie osobnicze u koni jest znacznie większe niż u innych gatunków zwierząt, z którymi postępowanie stosunkowo łatwo oprzeć o pewne standardy.

1 – J. Gill „Dobowa i sezonowa aktywność koni sportowych” 1999
2 – W. Blendinger „ Wstęp do psychologii konia” 1998
3 – E. Szarska „Vademecum rajdowca Konnycn Rajdów Długodystansowych” 1998